دوشنبه ، 01 اردیبهشت، 1404
دوشنبه ، 01 اردیبهشت، 1404
روح آدمی از ابتدای آفرینش به زیورآلاتی از جمله فهم، کمال، صداقت، شجاعت و ... عجین و آراسته بوده و تبلور این ویژگی‌ها در جسم و ظاهر فردی نمایان شده است. بررسی نقوش به جا مانده در آثار تاریخی ادوار مختلف نشان از کاربرد زیورآلات تزئینی از سوی پادشاهان و بزرگان دارد که از جمله تجملات ظاهری محسوب می‌شده است.
فرآیند نفوذ و بروز تجملات و زیورآلاتی از قبیل انگشتر، دست‌بند، گردن‌آویز و ... در برهه‌های گوناگون تاریخی در میان اقشار مختلف جامعه و استفاده تزئینی و کاربردی وسایلی از این دست، همواره تاثیر شگرفی در روحیه و ایجاد دید هنری داشته و زمینه ساز رشد و شکوفایی هنرمندان فعال در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی و ساخت زیورآلات و اشیای هنری نفیس بوده که در کاوش‌های باستان‌شناسی نیز برخی از آن‌ها به‌دست آمده است.
با توجه به قدمت و اصالت استان البرز و وجود رشته‌های هنری و صنایع‌دستی، خیل عظیم هنرمندان در رشته‌های گوناگون هنری مشغول فعالیت هستند که به عنوان بازوهای توانمند در اجتماع بذر امید، نشاط، هنر و همچنین اشتغال را کاشته و به تنهایی بار حفظ یاد‌گار‌های سنتی و ارزش‌های فرهنگی را به دوش می‌کشند.
شهر‌زاد علیاری ملکی متولد ۱۳۶۲، اصالتا اهل آذربایجان شرقی و ساکن شهر کرج، یکی از این هنرمندانی است که در کارگاه شخصی خود، مشغول ساخت جواهرات و زیورآلات سنتی است.
او فارغ‌التحصیل رشته هنر اسلامی (گرایش فلز) از دانشگاه هنر اسلامی تبریز و در حال حاضر دانشجوی رشته صنایع‌دستی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران است. با توجه به گرایش به فلز و وجود واحد‌های درسی مرتبط با جواهر سازی، بعد از اتمام مقطع کارشناسی، این حرفه را به طور ویژه دنبال کرده است.
ابزار کار و مواد اولیه در رشته زیورآلات و جواهرسازی شامل چه چیز‌هایی می‌شود؟
این رشته از نظر تنوع تعداد مواد اولیه مورد استفاده در آن، رشته‌ای گسترده محسوب می‌شود. از طلا، نقره، مس، برنج گرفته تا پلاتین از جمله این مواد هستند که با دستگاه مخصوص به مفتول تبدیل می‌شوند. موتور پرداخت، فرز، اره، سوهان، کوره ذوب، کپسول اکسیژن، نورد، حدیده و... از ابزار لازم برای ساخت و پرداخت هستند.
مواد اولیه‌ای مانند طلا را از تهران تامین می‌کنیم چرا که با قیمت مناسب‌تری عرضه می‌شود، شرایط تهیه سایر مواد مانند مس و نقره در البرز فراهم است و به وفور در دسترس و به آسانی قابل خرید است.
مدت زمان آموزش در این رشته به چه عواملی بستگی دارد؟
مدت زمان آموزش، ارتباط مستقیم با کیفیت آموزش، میزان مهارت و شیوه تدریس مربی دارد که ممکن است از ۳ تا ۹ ماه طول بکشد. ضمن اینکه علاقه، تلاش، پشتکار و صبر هنر‌جو در این زمینه حرف اول را می‌زند.
آثار هنری تولید شده در کجا ارائه گذاشته می‌شود؟
همان‌طور که این رشته در زمینه مواد اولیه از گستردگی فراوانی برخوردار است، در حوزه ارائه اثر هم بازار هدف بزرگی دارد. تحصیلات و تجربه شناخت آثار هنری ارتباط مستقیمی با شناسایی مشتری‌ها و باز‌دید‌کنندگان دارد. در این سال‌ها آثار تولید شده را در گالری‌های متعدد تهران از جمله گالری آریا که از قدیمی‌ترین‌‌هاست و همچنین گالری‌های نگاه، انگار، گلستان و... به نمایش گذاشته‌ام. مغازه‌های هنری محل عرضه کار‌های دست‌ساز هنرمندانی است که در این زمینه مشغول فعالیت هستند و همچنین فروشگاه‌هایی که زیورآلات و بدلیجات عرضه می‌کنند. بازار هم از جمله جامعه هدف فروش محصولات هنری تولید شده محسوب می‌شود که کیفیت کار در اولویت نیست و رقابت بر سر پائین ترین قیمت و تولید انبوه است.
تاکنون در جشنواره و نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی بسیاری حضور داشته‌ام و خوشبختانه توانسته‌ام آثار اصیل و سنتی دست ساز، کاربردی و تزئینی زیادی را به جامعه هدف و مخاطبان ارائه و معرفی کنم. در رویداد‌ها و مسابقات کشوری حوزه جواهرسازی در مشهد، تهران و تبریز موفق به کسب عناوینی شدم و همچنین در نمایشگاه‌های خارجی متعددی از قبیل اسپانیا، ایتالیا، آلمان، هلند، چین، ترکیه و... حضور داشته‌ام.
در طول روز چه مدت زمان برای فعالیت هنری اختصاص می‌دهید؟
به نوعی می‌توان گفت از ابتدای صبح تا انتهای شب مشغول طراحی، ساخت و رایزنی فروش محصولات و سایر موارد مرتبط هستم و سال‌ها است از این راه به عنوان شغل، درآمد کسب می‌کنم. در واقع کار و زندگی من در هم تنیده و همه جوانب زندگی‌ام را تحت تاثیر قرار داده است. مدام در حال تحصیل، تدریس و تحقیق، طراحی، تولید و فروش جواهرات و زیورآلات سنتی از قبیل کمر‌بند، دست‌بند، انگشتر، گوشواره، گردن‌آویز و... هستم.
چه توصیه ای به جوانانی که بر سر چند راهی برای انتخاب رشته و شغل آینده خود هستند و بعضاً راهنمایی‌های غلط از طرف افراد نا‌آگاه می‌شوند، دارید؟
در دوران دبیرستان بر حسب علاقه وارد رشته گرافیک شدم و بعد فوق دیپلم انیمیشن از واحد جهاد دانشگاهی دانشگاه هنر گرفتم. در این میان گریزی هم به رشته مجسمه‌سازی زدم و سر‌انجام پس از کسب تجربه‌های ارزنده، وارد حوزه جواهرسازی شدم. توصیه می‌کنم جوانان به دنبال علایق خودشان بروند و تجربه کسب کنند. مشخص کردن شاخه فعالیت تا حدی به عهده فرد است به شرطی که در جای درست، با اطمینان و محکم، تصمیمی منطقی برای حرکتی مداوم گرفته شود تا نتایج مثبتی در بر داشته باشد.
آیا تاکنون از تسهیلات و وام‌های صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان برای گسترش فضای کارگاهی و آموزشی استفاده کرده‌اید؟
بله در چند مرحله از حمایت‌های معاونت صنایع‌دستی استفاده کرده‌ام و توانستم با دریافت وام‌های کم‌بهره فضای آموزشی و کارگاهی را ارتقا داده و همچنین ابزار و مواد اولیه موردنیاز را تامین کنم.
راهکار شما برای حفظ پویایی و تداوم هنر در دوران شیوع کرونا چیست؟
هر چند شیوع کرونا در حوزه تولید و فروش محصولات تاثیر منفی داشته و حتی جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها را به تعطیلی کشانده اما همواره سعی کرده‌ام ارتباطم را با هنرمندان سطح استان و خارج از کشور حفظ کنم چرا که تحقق تمام وعده‌ها به بعد از کرونا و شرایط عادی منوط شده است.
در اجرا و نحوه پیاه‌سازی آثار از چه طرح‌هایی الگو گرفته‌اید؟
مهم‌ترین بخش کار مرتبط با شخص هنرمند و سطح تحصیلات او است که اثر نهایی تولید‌شده را از سایر آثار متفاوت می‌کند و این امر موجب می‌شود تا اثر قابل نقد کارشناسانه باشد. زمانی که دوره طراحی را میگذرانی در واقع آموزش می‌بینی چطور یک کار به یک اثر کاربردی تبدیل شود بنابراین هر طرحی که قابلیت طراحی دارد لزوما برای اجرا مناسب نیست.
آثار نقاشی، معماری و حجاری شاهان دوران قاجار را از لحاظ فرم‌شناسی، آنالیز سطحی، خطی و حجمی کرده‌ام و بر این اساس اولین سری از کار‌هایم در جواهرسازی را با اقتباس از هنر آن دوره ساخته‌ام.
آیا شرایط فعالیت در این رشته در استان فراهم است؟
بله تا حدودی ولی ترجیح می‌دهم همزمان در تهران نیز کار کنم چرا که راه ارتباطی با هنر و اقتصاد جهانی است و می‌توان فعالیتی وسیع و فر‌اتر از مرز‌ها داشت و با جامعه هدف و هنرمندان سایر کشورها در تعامل بود.
چه انتظاری از مسئولان نهاد‌های مرتبط دارید؟
با توجه به گستردگی هنرمندان حوزه صنایع‌دستی و وجود کار‌گاه‌های تولیدی، انتظار می‌رود مسئولان در سطح کلان پیگیر وضعیت اقتصادی، معیشتی و تعاملات تجاری این قشر از جامعه باشند و نوع نگاه متفاوتی را اعمال کنند چرا که حمایت از هنرمندان در ایجاد اشتغال، توسعه اجتماعی و رشد اقتصادی جامعه اثرگذار است.
از مزایای ارتباط با هنرمندان هم صنف خود در استان بگویید؟
ارتباط سازنده‌ای با هنرمندان این حوزه دارم چرا که معتقدم هر هنرمند در یک زمینه قوی‌تر است و در یک شاخه مشخص از این رشته تبحر و تسلط دارد. حتی اگر امکان تولید اثری مشترک وجود نداشته باشد از حال و کار هم با خبر هستیم.
سرمایه اولیه مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب و کار در این رشته چه میزان است؟
با توجه به وسعت زمینه‌های کاری، این حوزه پتانسیل این را دارد که با کمترین و بیشترین امکانات وارد آن شد و با سرمایه حداقلی به‌غیر از فضای کارگاهی، صرفا ابزار و مواد اولیه تهیه کرد و با هدف‌گذاری ایده‌آل می‌توان در آن پیشرفت کرد.
در مسیر هنری از حمایت چه کسانی استفاده کرده‌اید؟
همسرم چون در رشته مرتبط فعالیت دارد همواره در این راه مشوقم بوده و از ابتدای امر خانواده‌ام پشتوانه مالی‌ام بوده‌اند.
چه خواسته‌ای از مسئولان دارید؟
راه هنر از نظر بیننده آن راحت و آسان است اما در واقع این چنین نیست و تنها چیزی که تحمل سختی‌ها و مشکلات را راحت می‌کند، شیرینی رسیدن به نتیجه مطلوب و اثرگذار بر مخاطب است. لازمه این امر و قوی و ساخته شدن هنرمند این است تا فرد با تمام ویژگی‌ها و توانایی‌هایش، بزرگ دیده شود. چرا که ممکن است وقتی از طرف مسئولان و اجتماع حمایت شود زمینه‌ساز اتفاقات سازنده باشد و تاثیرات آن بر استان هم قابل مشاهده باشد. بنابراین اصلی‌ترین خواسته یک هنرمند این است که در جایگاه حقیقی و وسیع خودش دیده شود.
اتفاق نا‌خوشایندی که تاثیر مستقیمی بر کیفیت، روند کاری و پیشرفت یک هنرمند دارد شناخت و به کارگیری مسئولان آشنا، مدیران آگاه و مسلط به حوزه‌های هنری است که که این امر نیاز‌مند فرهنگ سازی است که تاثیر مستقیمی بر اقشار گوناگون اجتماع و متعاقب آن، رشد فرهنگی جامعه دارد.